کد مطلب:106454 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:160
[صفحه 412] از سخنان امام (ع) است كه در سحرگاه همان شبی كه هنگام صبح بر سر مباركش ضربت خورد فرمود سحره: پیش از روشن شدن صبح، قبل از آن كه فجر طالع شود. سنح: ظاهر شدن در حالی كه نشسته بودم خواب چشمم را در ربود و رسول خدا (ص) بر من ظاهر شد. با زبان گله آمیزی عرض كردم: ای رسول خدا چه كریها و دشمنیها كه من از امت تو دیدم. به من فرمود آنها را نفرین كن گفتم خدا به عوض این مردم، مردمی بهتر از اینان به من ارزانی دارد. و به جای من بر اینان امیری ستمگر مسلط گرداند. سیدرضی می گوید منظور از اود كجی و اعوجاج و اللدد دشمنی و خصومت است و این دو عبارت در كلام امام (ع) از فصیح ترین كلمات هستند. چگونگی شهادت امام (ع) در كتب تاریخ به تفصیل نقل شده است، پس نیازی به توضیح آن در این مقام نیست. قوله علیه السلام: ملكتنی عینی: چشمم بر من مسلط گردید كنایه از ربودن خواب است. - این عبارت امام (ع) شامل استعاره ای زیبا و مجاز در تركیب است. لفظ ملك برای نوم استعاره به كار رفته است. جهت استعاره این است: آمدن خواب و غلبه كردن آن بر چشم انسان را از انجام كار باز می دارد، چنان كه پادشاه بنده خود را از انجام كارهای خصوصی مانع می شود، خوا ب را به پادشاه تشبیه كرده و لفظ (ملك) را برای آن استعاره آورده است. اما مجاز بودن این كلام از دو جهت و به توضیح زیر است: 1- مجاز در عبارت: یعنی چشم را مجازا به جای خواب به كار برده است، باید گفته می شد خواب بر من غلبه كرد فرموده اند: چشم بر من مسلط شد. دلیل مجاز آوردن چشم به جای خواب مناسبتی است كه میان چشم و خواب بر قرار است. و آن بر روی هم قرار گرفتن پلك چشمها در موقع خواب است. 2- مجاز در اسناد: یعنی نسبت دادن سلطه را به خوابی كه به جای آن، لفظ (عین) به كار رفته است. حرف واو در جمله ( و انا جالس) بیان كننده حال است. یعنی در حالی كه نشسته بودم خواب بر من غلبه كرد. مقصود امام (ع) از واژه السنح آشكار شدن چهره پیامبر (ص) در قوه خیال آن بزرگوار می باشد، طبق توضیحی كه قبلا داده شد. شكایت امام از امت و پاسخ گویی پیامبر (ص) بیان كننده دو واقعیت تلخ است: اول، اندوه فراوانی كه امام (ع) از شركت نكردن در جهاد، و یاری ندادن آن بزرگوار بر علیه ظالمان در دل داشت تا آنجا كه این كوتاهی و عقب نشینی به شهادت، آن حضرت منجر شد. دوم، راضی نبودن پیامبر از امت كه دستور به نفرین فرمودند. قوله علیه السلام: ابدلهم بی شرا لهم منی: از این بیان امام (ع) كه: خدا از من بدتر را بر آنان بگمارد، چنان كه قبلا توضیح دادیم، نباید این طور برداشت كرد كه حضرت بد بوده است و تسلط بدتر از خود را برای آنان آرزو كرده است.
صفحه 412.